Maatschappijleer en de dingen die zo gewoon lijken..

Op de middelbare school stond mijn zoon onlangs voor een toets Maatschappijleer. En, zoals dat dan soms gaat, kreeg ik de opdracht om na te gaan of hij de lesstof onder de knie had.
De onderwerpen hadden een hoog ‘oh ja’ gehalte, zoals: de inrichting van ons staatsbestel, scheiding der machten, de (democratische) rechtstaat, trias politica, grondwet en grondrechten en ga zo nog maar even door. Gesneden koek om zo te zeggen.

Toch bleek dat minder voor de hand liggend dan gedacht. Drie zaken, drie heel verschillende aspecten, deel ik met u.

Allereerst bleek dat deze materie voor jongeren nog best de nodige inspanning kost om eigen te maken. Om het ‘systeem’ te begrijpen en te doorzien, daar moet je wel even voor gaan zitten. Welke kenmerken horen nu waarbij? En wat betekent onafhankelijkheid van de rechtspraak? Dan is het mooi als je als ouder daar wat bij kunt helpen.

Een ander punt dat bleef haken waren de grondrechten. Onze klassieke en sociale grondrechten staan in de Grondwet. Ze lijken vanzelfsprekend. Maar juist in deze tijd, in de Coronacrisis staan ze onder druk. Dan blijkt wat we gewoon vonden niet zo gewoon te zijn. Over een van die grondrechten was in het bijzonder veel te doen in de afgelopen week: het recht om als kerkgemeenschap in vrijheid bij elkaar te komen. De commotie over kerkdiensten in Staphorst kan niemand ontgaan zijn. Zelf bezocht ik dat weekend voor het eerst in lange tijd live een dienst in de oude kerk in Putten. Het ontroerde me om op die vertrouwde plek te zitten en als gemeente bijeen te zijn. Sámen God dienen is heel belangrijk voor de kerkgemeenschap. De Coronacrisis doet je realiseren dat dat nog niet zo gewoon is. Dat over één kam scheren met theaterbezoek, zoals sommigen doen, is wat mij betreft echt te kort door de bocht.

Het derde wat bleef plakken: de volksvertegenwoordiging controleert de uitvoerende macht. Zo leer je dat bij Maatschappijleer. In de gemeente betekent het dat de gemeenteraad het college van burgemeester en wethouders controleert. Het is een van je taken als raadslid. Maar hoe doe je dat? Je stelt vragen over het gevoerde beleid, of de uitvoering daarvan. Met grote regelmaat zien we ze langskomen in de mail en op de agenda’s. Schriftelijke vragen. Over uiteenlopende onderwerpen. Storteboom, het verkeer, de eikenprocessierups, woningbouw. Noem maar op. Maar wat zeggen de antwoorden? Papier (b)lijkt in dat opzicht vaak geduldig. Toch draagt het bij aan het op gang houden van het debat, het gesprek. En ook dat is nog niet zo gewoon als het soms lijkt. Dat laat de verkiezingsstrijd in Amerika wel zien.

Waar een toets Maatschappijleer al niet goed voor kan zijn… Hoe het afloopt is nog even afwachten, het resultaat heb ik nog niet gezien. In elk geval kwam hij goedgemutst thuis: ik wist overal wat van. Mooi om een nieuwe generatie op te zien groeien met gewone dingen die soms helemaal niet zo vanzelfsprekend blijken te zijn!